در گذشته از گازهای سمی و خطرناکی مانند آمونیاک و دی‌اکسید گوگرد به عنوان گازه های مبرد در یخچال‌ها استفاده می‌شد. اما با گذشت زمان و افزایش آگاهی از خطرات زیست محیطی و سلامتی این گازها، جای خود را به گازهای مبرد جدیدتر و ایمن‌تر دادند. در این مقاله از نمایندگی تعمیر یخچال دوو به معرفی انواع گاز مبرد یخچال فریزر می پردازیم تا به شما در انتخاب بهترین گاز مبرد یخچال کمک کنیم.
این جدول فقط شامل رایج‌ترین گازهای مبرد یخچال است:
| نام گاز | نوع | کاربرد | مزایا | معایب |
| R600a | هیدروکربن | یخچال‌های خانگی | راندمان بالا، ارزان، قابل اشتعال | راندمان انرژی پایین |
| R134a | هالوژن‌دار | یخچال‌های خانگی و فریزرها | راندمان بالا، غیر قابل اشتعال | تخریب لایه اوزون، گرمایش زمین |
| R410a | هالوژن‌دار | کولرهای گازی | راندمان بالا، غیر قابل اشتعال | تخریب لایه اوزون، گرمایش زمین |
| R22 | هالوژن‌دار | یخچال‌های قدیمی | ارزان، راندمان بالا | تخریب لایه اوزون، گرمایش زمین |
| R404a | هالوژن‌دار | یخچال‌های تجاری | راندمان بالا | تخریب لایه اوزون، گرمایش زمین |
| R290 | هیدروکربن | یخچال‌های خانگی | راندمان بالا، سازگار با محیط زیست | قابل اشتعال |
| R401a | هالوژن‌دار | کولرهای گازی | راندمان بالا | تخریب لایه اوزون، گرمایش زمین |
| R507 | هالوژن‌دار | یخچال‌های تجاری | راندمان بالا | تخریب لایه اوزون، گرمایش زمین |
انواع گازهای مبرد یخچال
گاز مبرد، در یخچال نقشی اساسی در خنک سازی محفظه داخلی یخچال و یا فریزر ایفا می‌کند. این گاز که با نام‌های دیگری مانند “فریون” یا “مبرد” نیز شناخته می‌شود، در سیکل تبرید یخچال به گردش درآمده و با جذب گرما از داخل یخچال، آن را به محیط بیرون منتقل می‌کند. از گازهای مختلفی به عنوان مبرد در یخچال‌ها استفاده شده است. که در ادامه به معرفی برخی از رایج ترین گازهای مبرد می پردازیم:
گاز R134a
گاز R134a یک مبرد هیدروفلوئوروکربنی (HFC) است که به طور گسترده در یخچال‌ها و سیستم‌های تهویه مطبوع خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گاز جایگزینی برای گازهای CFC مضر برای محیط زیست مانند R12 است.
مزایا:
- سازگاری با محیط زیست: به دلیل عدم تخریب لایه اوزون، جایگزینی مناسب برای گازهای CFC مضر است.
- کارایی بالا: دارای ظرفیت سرمایشی بالا و راندمان انرژی مناسب است.
- ایمنی: گازی غیر سمی و غیر قابل اشتعال است و خطرات کمتری نسبت به سایر مبردها دارد.
- قیمت مناسب: R134a به طور نسبی ارزان تر از سایر مبردهای جدیدتر است.
معایب:
- پتانسیل گرمایش جهانی: گرچه ODP صفر دارد، اما GWP آن 1430 است که به طور قابل توجهی از CO2 بیشتر است.
- قابلیت نشت R134a: به دلیل مولکول های کوچک خود، تمایل به نشت از سیستم های تبرید دارد.
- نیاز به شارژ مجدد: به دلیل نشت، ممکن است نیاز به شارژ مجدد یخچال یا سیستم تهویه مطبوع با گاز R134a وجود داشته باشد.
گاز R600a
گاز R600a، که با نام ایزوبوتان نیز شناخته می‌شود، یک گاز مبرد هیدروکربنی است که به طور فزاینده‌ای در یخچال‌ها و فریزرهای مدرن به جای گازهای مبرد سنتی مانند CFCها و HCFCها استفاده می‌شود. این گاز مزایای متعددی از جمله راندمان بالا، سازگاری با محیط زیست و قیمت مناسب دارد.
مزایا:
- راندمان بالا: R600a به طور قابل‌توجهی کارآمدتر از گازهای مبرد سنتی است، به این معنی که یخچال‌های با این گاز انرژی کمتری مصرف می‌کنند.
- سازگاری با محیط زیست: R600a به لایه اوزون آسیب نمی‌رساند و گرمایش جهانی را تشدید نمی‌کند.
- قیمت مناسب: R600a ارزان‌تر از بسیاری از گازهای مبرد سنتی است.
- قابلیت اشتعال کم: برخلاف تصور رایج، R600a در شرایط عادی به راحتی آتش نمی‌گیرد.
معایب:
- قابلیت اشتعال در شرایط خاص: در صورت نشت و تجمع گاز R600a در فضای کوچک و بدون تهویه، خطر آتش‌سوزی وجود دارد.
- نیاز به تخصص در شارژ گاز: شارژ گاز R600a باید توسط تکنسین‌های متخصص و با استفاده از تجهیزات مناسب انجام شود.
گاز مبرد R290
گاز R290، که با نام پروپان نیز شناخته می‌شود، به عنوان جایگزینی سازگار با محیط زیست برای گازهای مبرد سنتی در یخچال‌ها و دیگر سیستم‌های تبریدی مورد توجه قرار گرفته است و به عنوان جایگزینی برای R134a استفاده می‌شود.
مزایا:
- سازگاری با محیط زیست: R290 به دلیل نداشتن پتانسیل تخریب لایه اوزون (ODP) و گرمایش جهانی (GWP) بسیار کم، به عنوان یک گاز مبرد دوستدار محیط زیست شناخته می‌شود. این موضوع در مقایسه با گازهای مبرد سنتی که به طور قابل توجهی به گرمایش جهانی و تخریب لایه اوزون می‌افزایند، یک مزیت قابل توجه محسوب می‌شود.
- راندمان بالا: R290 از نظر ترمودینامیکی کارآمدتر از گازهای مبرد سنتی است. این به معنای آن است که برای خنک کردن فضای داخلی یخچال به انرژی کمتری نیاز دارد و در نتیجه مصرف برق یخچال را کاهش می‌دهد.
- قیمت مناسب: R290 به دلیل فراوانی و سهولت تولید، از قیمت مناسب‌تری نسبت به گازهای مبرد سنتی برخوردار است.
معایب:
- قابلیت اشتعال: همانطور که ذکر شد، R290 قابل اشتعال است. این موضوع نیاز به احتیاط بیشتر در هنگام نصب، تعمیر و نگهداری یخچال دارد. همچنین، لازم است که یخچال در مکانی با تهویه مناسب قرار داده شود تا در صورت نشت گاز، خطر آتش‌سوزی به حداقل برسد.
- محدودیت‌های استفاده: R290 در یخچال‌های با ظرفیت بزرگ (بالای 350 لیتر) قابل استفاده نیست.
گاز R404a
گاز R404a یک گاز مبرد هیدروفلوئوروکربنی (HFC) است که به طور گسترده در سیستم های تبرید تجاری و صنعتی از جمله یخچال های فروشگاهی، سردخانه ها، چیلرها و سیستم های تهویه مطبوع استفاده می شود. این گاز به دلیل کارایی بالا، نقطه جوش پایین و عدم اشتعال، به عنوان جایگزینی برای گازهای CFC و HCFC که مضر برای لایه اوزون بودند، معرفی شد.
مزایا:
- کارایی بالا: R404a راندمان خنک کنندگی بالایی دارد و به طور قابل توجهی از گازهای CFC و HCFC کارآمدتر است. این امر منجر به مصرف انرژی کمتر و کاهش هزینه های عملیاتی می شود.
- نقطه جوش پایین: R404a نقطه جوش پایینی دارد که آن را برای استفاده در سیستم های تبرید با دمای پایین مناسب می کند.
- عدم اشتعال: R404a یک گاز غیرقابل اشتعال است و خطرات ایمنی کمتری نسبت به گازهای قابل اشتعال مانند آمونیاک دارد.
- سازگاری با مواد: R404a با طیف وسیعی از مواد سازگار است که آن را برای استفاده در انواع سیستم های تبرید مناسب می کند.
- ظرفیت سرمایش بالا: R404a ظرفیت سرمایش بالایی دارد و می تواند به طور موثر گرما را از محیط مورد نظر جذب کند.
معایب:
- گرمایش جهانی: R404a یک گاز گلخانه ای با پتانسیل گرمایش جهانی (GWP) بالا است. به این معنی که انتشار این گاز در اتمسفر می تواند به گرم شدن کره زمین کمک کند.
- هزینه بالا: R404a به دلیل تقاضای بالا و تولید پیچیده، گرانتر از برخی از گازهای مبرد دیگر است.
- عدم تطابق با مقررات: R404a به دلیل پتانسیل گرمایش جهانی بالا، در حال حاضر در اتحادیه اروپا و برخی از کشورهای دیگر ممنوع شده است.
- سمیت: R404a در صورت استنشاق می تواند سمی باشد و باید با احتیاط استفاده شود.
- نشت: R404a در صورت نشت می تواند به محیط زیست آسیب برساند.
گاز R410a
گاز R410a یک مبرد هیدروفلوئوروکربنی (HFC) است که به طور گسترده در سیستم‌های تهویه مطبوع و پمپ‌های حرارتی خانگی و تجاری استفاده می‌شود. این گاز جایگزینی برای گاز R22 است که به دلیل تخریب لایه اوزون ممنوع شده است.
مزایا:
- بازده انرژی بالا: گاز R410a دارای راندمان انرژی بالاتری نسبت به گاز R22 است. این امر منجر به مصرف انرژی کمتر و کاهش هزینه‌های عملیاتی می‌شود.
- ظرفیت سرمایشی بالا: گاز R410a ظرفیت سرمایشی بالاتری نسبت به گاز R22 دارد.
- قابلیت بازیافت: گاز R410a قابل بازیافت است و می‌توان از آن مجددا در سیستم‌های تهویه مطبوع و پمپ‌های حرارتی استفاده کرد.
معایب:
- فشار بالا: گاز R410a در مقایسه با گاز R22 با فشار بالاتری کار می‌کند. این امر نیاز به استفاده از تجهیزات و قطعات مقاوم در برابر فشار بالا دارد.
- قابلیت اشتعال: گاز R410a گازی قابل اشتعال است و در صورت نشت باید اقدامات ایمنی لازم انجام شود.
- گرمایش جهانی: گاز R410a از جمله گازهای گلخانه‌ای است که سبب گرمایش زمین می شود. به همین دلیل، استفاده از این گاز در حال کاهش است و گازهای جدیدتر و دوستدار محیط زیست جایگزین آن می‌شوند.
گاز مبرد R507
گاز R507 یک مبرد هیدروفلوئوروکربنی (HFC) است که به طور گسترده در سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع، به ویژه در یخچال‌ها و فریزرها، استفاده می‌شود. این گاز به عنوان جایگزینی برای گازهای R502 و R22 که به دلیل اثرات مخرب بر لایه اوزون ممنوع شده‌اند، به کار می‌رود.
مزایا:
- کارایی بالا و راندمان خنک‌کنندگی مناسب
- سازگاری با انواع کمپرسورها
- غیرقابل اشتعال و ایمن
- ظرفیت گرمایی بالا
- نقطه جوش پایین
معایب:
- پتانسیل گرمایش جهانی بالا
- قیمت نسبتاً بالا
- نیاز به شارژ دقیق
- عدم سازگاری با برخی از روغن‌های کمپرسور
نکاتی در خصوص انتخاب و استفاده از گازهای مبرد:
- شارژ و تعمیر سیستم‌های برودتی باید توسط افراد متخصص و با استفاده از تجهیزات مناسب انجام شود.
- به دلیل خطرات احتمالی، از دستکاری و شارژ گاز یخچال در منزل خودداری کنید.
- در هنگام خرید یخچال، به نوع گاز مبرد استفاده شده در آن توجه کنید.
- از یخچال‌هایی که از گازهای مبرد با GWP بالا استفاده می‌کنند، خودداری کنید.
جمع بندی
انتخاب گاز مبرد مناسب برای یخچال، به عوامل مختلفی مانند نوع یخچال، ظرفیت آن، شرایط آب و هوایی و راندمان انرژی مورد نظر بستگی دارد. در حال حاضر، گازهای R600a و R290 به دلیل دوستدار محیط زیست بودن و راندمان بالا، به عنوان بهترین گزینه‌های جایگزین برای گازهای مبرد قدیمی شناخته می‌شوند. با انتخاب و استفاده صحیح از گازهای مبرد، می‌توانیم به حفظ محیط زیست و کاهش اثرات مخرب گرمایش کره زمین کمک کنیم.
